Audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest przysporzenie wartości i usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega na systematycznej
i dokonywanej w uporządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i ładu organizacyjnego, i przyczynia się do poprawy ich działania. Pomaga organizacji osiągnąć cele dostarczając zapewnienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo".
Zgodnie z definicją IIA zawartą w Międzynarodowych Standardach Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego opracownych przez Instytut Audytorów Wewnętrznych (The Institute of Internal Auditors).
Główne elementy i cele audytu wewnętrznego zawarte w definicji:
1. pomoc organizacji w osiąganiu jej celów,
2. ocena i doskonalenie skuteczności procesów zarządzania ryzykiem, kontroli oraz zarządzania organizacją,
3. niezależna działalność doradcza i weryfikująca, której celem jest usprawnienie operacyjne organizacji oraz wniesienie do niej wartości dodanej,
4. niezależność i obiektywizm,
5. systematyczne i metodyczne podejście
| Audyt | Kontrola |
|---|---|
| Auditio (łac.) Słuchanie, dowiadywanie się | Controle (franc.) Sprawdzenie, nadzór |
| Badanie (proces badania, dowiadywania się) | Sprawdzenie (czynności sprawdzające) |
| Poszukiwanie zgodności | Ustalenie czy nastąpiły odchylenia od stanu pożądanego |
| Potwierdzenie zgodności | Stwierdzenie nieprawidłowości |
| Niezależny | Ograniczona zakresem upoważnienia |
| Przeprowadzany w oparciu o ogólny standard wymagań | Przeprowadzany w oparciu o ogólny standard wymagań |
| Przeprowadzany w oparciu o ogólny standard wymagań | Przeprowadzana w oparciu o różne uregulowania |
| Nastawiony na doskonalenie | Nastawiona na nieprawidłowości |
| Ukierunkowany na usprawnienie działalności | Ukierunkowana na wykrycie nieprawidłowości i ich sprawców |
| Kładzie nacisk na przyczyny zjawisk | Kładzie nacisk na objawy zjawisk |
| Podejmowany z wyboru | Zwykle narzucana |
Opracowanie: Mariusz J. Ligarski „Istota audytu i jego rola w systemie zarządzania jakością” s. 264
(http://www.ptzp.org.pl/files/konferencje/kzz/artyk_pdf_2018/T2/2018_t2_…)
Audyt jest badaniem. Audytor prowadzi proces badania, w którym chce zebrać informacje. Kontrola jest sprawdzeniem, zestawieniem stanu faktycznego ze stanem wymaganym. Audyt jest poszukiwaniem zgodności. Kontrola jest ukierunkowana na poszukiwanie nieprawidłowości.